MAKALELER

www.ozkanturker.com


 

Anasayfa      Makaleler anamenü

Plastik Modeller için Türk Havacılığı Çıkartmaları

Özkan Türker

 

Doksanlı yılların başında uçuşan modellere olan merakım plastik "büfe tipi" modellere doğru  meyillenmesine paralel bir Türk Hava Kuvvetleri uçaklarının modellerini yapma sevdası başladı. Öyle ki kısa bir süre sonra ne olsa yaparım formatından özellikle Türk  işaretli uçakları yapma yönünde bir gelişme yaşadım. Bu geçiş çok da kolay gerçekleşmedi. Öncelikli olarak sağlıklı bir uçak listesinin olmaması, bilgilerin dağınık, düzensiz veya kilit altında olması gibi pek çok faktör bir süre daha kör uçuş şeklinde modelciliği devam ettirdi. Bu arada mucize kabilinde teşkil eden döküman , model ve boya üçgenine bir de çıkartma bulup modeli ortaya çıkardığımızda  büyük keyif alırdık. Bahsettiğim hadiselerin bundan onbeş yıl kadar önce olduğunu düşünürseniz, bazı noktalarda ne kadar yol aldığımızı (bazılarında da ne kadar alamadığımızı ) görmek mümkün oluyor.

O zamanlarda en büyük dert döküman ve çıkartma bulunmaması sorunu idi (biz öyle sanıyorduk)  . Döküman olayı ayrı bir konu olarak ilerde irdeleriz ama çıkartma mevzusuna gelince biraz duralım. Uzun zamandır kafama takılan ve birkaç satır yazmak istediğim bu çıkartma mevzusu iki arkadaşımızın geyik muhabbeti ve gaz tahliyesi faaliyetlerinden sıyrılarak ve "bence" hala cesaret gerektiren bir çabayla çıkardıkları Türk çıkartma setleri elime geçince yeniden hortladı...

Olayı çok soğutmadan eldeki "stok" malzemeler içinde biraz eşelenerek bugüne kadar  "olmadığı" için model yapmamaya bir sebep teşkil eden Türk Havacılığı çıkartma setlerini buldum. Şimdi hem bu setlere bir göz atalım hem de muhabbete devam edelim :

Plastic Model PM-DS-1 Çıkartma Seti : Hatırladığım ve bildiğim kadarı ile ilk çıkan çıkartma setidir. Sette kare ve yuvarlak milliyet işaretleri ile Türk bayrağı'nın farklı ölçek ve uygulama şekilleri mevcuttu. Bütün işaretler altılı gruplar halinde altı kare , dört yuvarlak işaret grubu ve bunlara uygun olarak Türk bayrağı veya eski kırmızı dümen üzerine beyaz ay-yıldız uygulaması için iki farklı ölçüde dört çift beyaz ay-yıldızdan oluşuyordu. Setteki çıkartmalarla 1/72-48-32 ölçekli Türk uçaklarının ortalama doğrulukta bir modelini yapmak mümkündü. Taşıyıcı filmi hafif sarı bir görüntü verse de oldukça esnek ve dayanıklıydı. Bu nedenle kırılmadan kolaylıkla model üzerine yapıştırılabilir ama fazla çekiştirilirse formu bozulup yamulabilirdi. Serigrafi yöntemiyle elde basıldığı için baskı kalitesi çok iyi sayılmazdı ancak uzun süre Türk modeli yapmak isteyenler için tek malzeme olmuştu. Çok hızlı talep görmese de değeri ancak tükenip yerine yenisi gelmeyince anlaşıldı.

Plastic Model Modern Numara ve Milliyet İşaretleri : PM tarafından herhangi bir numara verilmeden bir önceki çıkartma setinin kartelası kullanılarak piyasaya sürülen ikinci çıkartma seti. İlk setin ortadan kalkmasından uzunca bir süre sonra "çıkartma yok ki model yapalım" feryatlarına dayanamayarak PM'in sahibi Mehmet Şekercioğlu tarafından "bir umut daha" projesi olarak üretilmiştir . Bu sette sadece 1973 sonrası kullanılan yuvarlak işaretler , Türk bayrağı ve bize özel beyaz çerçeveli köşeli siyah numaralar bulunuyordu. Çıkartma tek parça olarak taşıyıcı film üzerine basıldığından gerekli olanların tek tek kesilip istenilen şekilde hizaya sokulması gerekirdi. Bu set kullanılarak jet dönemine ait pek çok model yapmak mümkün oldu (en azından ben çok kullandım ).

İlk iki setin üretimden ve satıştan kalkmasından bir süre sonra İzmir'de Teoman Kardeşler'in kendi çabasıyla çıkardığı  ikili set. Setlerin birisi kare işaret ve bayraklardan diğeri ise askeri uçaklarda kullanılan yazı ve rakamlardan oluşuyordu. Taşıyıcı filmi sert, ısrar edince kırılgan yapıdaydı ve beyaz kısım şeffaf olduğundan alttaki boyanın tonuna göre farklılıklar yaratıyordu. Türk bayraklarında da ay-yıldız ölçüleri hatalıydı.  Bütün bunlara rağmen boşluğu doldurması açısından sattı ve tükendi. Ama bunlarla kaç model bitirildi o belli değil...

İç piyasadaki bu imalatların haricinde çıkartma üreticisi yabancı firmalar da ürünlerinde zaman zaman bazı Türk uçaklarına da yer verdiler. Hepsine ulaşmak mümkün olmasa da zaman içinde neler çıkmış bir bakalım.

Superscale 72-181

F-104 Starfighters

 

Oldukça eski sayılacak bir çıkartma setinde iki adet Türk F-104 uçağına yer ayrılmış . FG-344 ve FG-613  gövde numaralı uçaklardan birisi yuvarlak diğeri kare işaretli olarak yapılabiliyor. Ancak beyaz ve kırmızı kare tam ortalanamadığından kötü bir görüntü oluşmuş.

 

Decals Carpena Jean-Loup 72.16

F-100D Super Sabre

 

Bay Carpena ürettiği çıkartma setlerine bir Türk uçağı koymayı hiç ihmal etmedi nedense. Kuru kafalı, şimşekli F-100 çıkartması fiyatına rağmen ilgi gören setlerden birisi oldu. Hatta 1/72 ölçekli bu set 1/48 projeler için bile şablon görevi de gördü.  Setteki bayrakta ay-yıldız her zamanki gibi doğru hazırlanmamış...

 

Decals Carpena Jean-Loup 72.29

F-104 Starfighter

 

Diğer bir Carpena seti F-104 için tasarlanmış ancak çok özel bir tasarım değil. Vietnam kamuflaj 9-279 burun numaralı uçak için hazırlanan setin bayrağı yine hatalı...

Decals Carpena Jean-Loup 72.27

F-84G Thunderjet

 

Bir başka Carpena çıkartması . Hava kuvvetlerimize ait 921 burun numaralı renkli boyaması ile dikkat çeken bir F-84G.

 

Xtradecal

X033-72 Boscombe Down 1992

 

Bu çıkartma setinde 1992 yılında İngiltere'deki Boscombe Down havacılık furarına katılan uçaklardan bir derleme yapılmış. Setin içinde Malatya-Erhaç Hava Üssü'ne bağlı bir Türk F-4E Phantom uçağına da yer verilmiş ( o yıllarda bu uçakları yakından görmek bize değil yabancılara nasip oluyordu!). Setteki Türk bayrağı yine külliyen yanlış. Nedense Türk bayrağı çizmek yabancıların zoruna gidiyor! Bu setin tek iyi tarafı içinde güzel bir köpekbalığı ağzı çıkartmasının bulunması. Bu set havacılık fuarına katılan tek Türk katılımcı olan 342 numaralı bu F-4E'yi yapmak için, Türk bayrağı dışında, köpekbalığı ağzı ve tek parça kuyruk numarasıyla eğer artık bulunabilirse iyi bir seçenek. Tabi Türkçe uyarı işaretlerini unutun.

 

Kedi Decals

F-16 Fors, Bayrak ve Filo Arma Seti

Bu çıkartma seti, Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 modeli yapmak isteyip de, uçakların kuyruklarındaki filo armalarının çıkartmalarının olmayışından yakınan modelciler için Çağrı Açıkgöz tarafından tasarlanıp piyasaya sürüldü. Kedi Decals'in bu setini kullanarak Akıncı Hava Üssü'nde konuşlu olan 141.Filo (çağrı adı Kurt) Block40 ve Merzifon Hava Üssü'nde konuşlu olan 152.Filo (çağrı adı Akıncı) Block50 F-16'larını yapmak mümkün. Serigrafi yöntemiyle elde basıldığı için düşük kaliteli bu çıkartma setinden iki F-16 modeli için fors, bayrak, filo arması ve Atatürk imzası çıkıyor. Her zamanki gibi Türk bayrağındaki yıldızda sorun var. Ayrıca fors ve bayrakların kırmızı rengi de olması gereken doğru renk tonunda değil.

 

Cam Decals  48-007

F-4E Phantom II

Cam Decal 'in 1/48 F-4E için hazırladığı çıkartma seti . Uzmanları hatalı olduğuna dair yorumlarda bulunduğu iki farklı Phantom tayyaremiz  için çıkartma seti var. Setteki bayraklar tarafımdan başka bir model için kullanılmıştır (yokluk zamanında model bitirmenin yöntemlerinden birisi başka setleri bozmaktan geçiyor...)

 

Aeromaster 48-724

Stars over Europe 2

 

Tiger Meet için kuyruğuna özel bir uygulama yapılan F-104 G

 

Aero Master 48-056

Foreign Tomahawk

Curtiss P-40B tayyaremizin 1/48 ölçekli modeli için çıkarılmış doğru sayılabilecek  bir set. Ancak kare işaretlerin kırmızı ve beyazını ayrı ayrı tasarlamalarına rağmen beyaz kısmını basmayı atlamışlar. Olsun modelciyi kim durdurabilir ki ? ...

 
-

Aerodecal 1/72

Yıllar önce tarihe gömülmüş bir set. Hava Kuvvetleri'nin akrotimlerinden Uçan Kuğular'a ait 103 numaralı F-86E Sabre için verilmiş bir çıkartma seti. Set içinde çıkartma haricindeki boyamalarla ilgili boyama şeması da mevcut.

 

PM-221 1/72

NF-5A Türk Yıldızları

 

PM tarafından çıkarılan  Türk Yıldızları çıkartma seti . Sınırlı sayıda üretildi ve hızla tükendi ama bitmiş çok fazla model göremedik . Aynı tipte başka bir çıkartma seti daha üretilmişti

  (imalatçısını hatırlayamadım)

 

 Morane Saulnier MS-406

Hobbycraft 1/48

Pek örneği olmasa da bazı model firmaları çıkartma setlerine Türk uçaklarına dair bir şeyler ilave ediyorlar. Genelde çok doğru olmasa da bazı düzeltmelerle kullanılabilir...

Portakal Decals

XX01

ALPS marka printer kullanarak çıkartma üretimi fırtınasının ardından, tek seferlik bir macera olarak piyasaya girip çıkan Portakal Decals'in yaratıcısı Kaan Gök çok akıllıca bir yol seçerek sadece tek bir uçak için 1/72, 1/48 ve 1/32 ölçek çıkartma seti hazırlamıştı. Özel bir arma taşıyan (10.000 Hours In Honor of Phantom II) 67-0342 kuyruk numaralı F-4E temel alınarak hazırlanan bu çıkartma seti tamamen Türkçe uyarı işaretleri, doğru ölçekli fors, numara ve bayrağıyla oldukça beğeni topladı. Orijinal uçağın çok iyi incelenip, uçak üstünde bulunan tüm işaretlerin bulunduğu setle birlikte yine özenle hazırlanmış renkli bir boyama şeması da veriliyor. Uçağa önerilen silah yükü gibi ek bilgilerin yanı sıra ALPS printer ile basılmış çıkartmaların uygulanış şeklinin ayrıntılı olarak kullanıcıya verilmiş olması da ayrı bir detay başarısı. Bu setle ilgili tek olumsuzluk çıkartmaların çok hassas olması. Gerek makasla etraflarından kesilmesi gerekse diğer işlemlerde çıkartmalar çabuk zedeleniyor. Uzun bir süre uykuya dalan Türk çıkartma piyasasını hareketlendiren bu sete ilgi nedense beklendiği gibi olmadı ve Portakal Decals bir başka projeye girişmeden kapandı.

 

Dutch Decal

72054 T/F 104 Starfighter 1/72

 

Hollanda F-104 çıkartma setinde bir adet F-104G uçağımıza ait (D-8272) çıkartma bulunuyor. Ancak Türk bayrağındaki ay-yıldız gerçek ölçülerinde değil...

Turquoise Decals TD-001

Türk Hava Kuvvetleri Numara Seti 1/72-1/48

Yakın dönemde kullanılan modern numara seti çıkartma konusunda kalitesini ispat etmiş Microscale firması tarafından hazırlanmış.

 

 

Turquoise Decals TD-002

Türk Hava Kuvvetleri Milliyet İşaretleri 1/72-1/48

Uzun bir boşluk döneminden sonra çıkarılan belki de bugüne kadar çıkmış en düzgün ve kaliteli Türk askeri uçakları çıkartma seti. Hem kare hem de yuvarlak işaretlerden oluşan set içinde ayrıca "nizami" Türk bayrağı  ve kırmızı dümenler üzerine boyanan beyaz ay-yıldız formları var.  Bulundurmakta fayda var. Bunlar tükenince ne zaman ne çıkar bilinmez...

Bu set ile ilgili daha detaylı inceleme yazısı

Askeri uçaklar kadar olmasa da sivil yolcu uçakları için de çıkartma setlerimiz mevcut.

 

Flightpath FP44-237

Turkish DC-9-30 (Airfix 1/144 için)

 

Dokuz uçağın isim ve çağrı kodları verilmiş... Seç beğen, yap...

 

Flightpath FP20-168

Turkish 727-200 (Hasegawa 1/200 için)

On uçak çağrı kodu ve yirmi uçak ismi olan bir set (kargo uçakları dahil)

 

 

 

 

Bu listeye eklenebilecek ancak elimde fotoğrafı olmayan çıkartmalar ve Türk çıkartması içeren plastik modeller:

Plastik Kitler

Beechcraft AT-11 Kansan PM 1/72 PM-303
Bristol Beaufort High Planes 1/72 72030
Bristol Beaufort Encore 1/72  
Convair F-102 Frog 1/72  
Curtiss Hawk F-11C2 Classic Airframes 1/48  
Fokker E-III Revell 1/72  
M.D.D F-4E Phantom PM 1/96 PM-202
M.D.D F-4E Phantom  "Toned Down" Esci 1/72  
M.D.D F-4E Phantom "Wild Weasel" Italeri 1/72  
MMB Siat 223 Flamingo PM 1/48 PM-206
N.American F-86 Sabre PM 1/72 PM-208
N.American F-100D Esci 1/72  
N.American F-100C PM 1/72 PM-302
Northrop F-5A PM 1/72 PM-203
Northrop F-5B PM 1/72 PM-204
Northrop F-5B Classic Airframes 1/48 488
Northrop T-38A Talon PM 1/72 PM-205
PZL-24A/C Mirage 1/48 48105
Skorsky UH-60 Blackhawk Italeri 1/72 025
Supermarine Spitfire MkVb Tropical PM 1/72 PM-101
T.A.I F-16C PM 1/72 PM-301
T.A.I F-16C Esci 1/72 409041
Vultee V-11 Azur 1/72 7239
       
 

Çıkartma Setleri

Martin B-10B Superscale 1/72 72-127
Lockheed F-104G Model Alliance 1/48

48108

Lockheed F-104G Model Alliance 1/72

72108

Heinkel He-111F Cutting Edge 1/48 48247
Westland Lysander Max

1/48

4803
       
N.American T-6G Carpena 1/72 7203
Hawker Hurricane IIc Techmod 1/72 72073
TAI F-16C/D Zotz 1/72 72006
TAI F-16C/D Zotz 1/48 48006
Boeing 727-200 Flightpath 1/200 FB200-168
Boeing 737-400/500 Flightpath 1/200 FB200-169
Douglas DC-9-30 Flightpath 1/200 FB200-170
BAe 146-300 Flightpath 1/200 FB200-233
Airbus A-310 Flightpath 1/200 FB200-234
Airbus A-340 Brasil Decal 1/144 BD144-114
Boeing 727-200 Flightpath 1/200 FB200-235
Boeing 737-400/500 Flightpath 1/144 FP44-236
Douglas DC-9-30 Flightpath 1/144 FP44-237
Türk Milliyet İşaretleri (1916-1918) Pegasus

1/72

D7206

 

 

 

Bu maskeyi bu makale için malzeme karıştırırken buldum... Uzun zamandır kayıptı. Yıllar önce bol miktarda ay-yıldız gerektiren bir model projesi için plastik levhadan elde hazırlamıştım. İlk seferde düzgün birşey olmamıştı  tabii ki. Epey uğraş vererek hazırladığım bu şablonla etrafını maskeleyerek, boya tabancası ile akrilik beyaz  atıp modelleri ay-yıldız ile süslemiştim. Boyadan sonra maskeyi alkolle temizlerdim. Malzeme yok deyip oturmadan birşeyler üretebilmenin kanıtı olarak burada bulunsun dedim...

Özkan Türker © 2005

Katkılarından dolayı Levent Başara'ya teşekkür ederim

Bu makalenin hazırlanmasında Serhat Güvenç'in kolleksiyonundaki malzemelerden yararlanılmıştır.

 
Bu sayfadaki yazı ve fotografların tüm hakları  www.ozkanturker.com sitesine ve yazarına aittir. İzinsiz kullanılamaz.