MAKALELER

www.ozkanturker.com

 

Anasayfa      Makaleler anamenü

Tel Gerdirmek
Özkan Türker

 

Uzunca bir aradan sonra yeni bir makale ile tekrar merhaba. Eski zaman uçaklarını bir arada tutmaya yarayan gergileri, dümen aksamını hareket ettiren kumanda telleri veya diğer uçakların antenleri modelciler için hep bir gerginlik unsuru olmuştur. Ölçeğe orantılı olarak, uygun malzeme ve yöntemlerle bu detayları ilave etmek genel olarak zor kabul edilir ve hatta böyle donanıma sahip modelleri yapmamak için sebep bile olur. Oysa ki madem model yapacak kadar sabrınız var o halde o sabırdan biraz da bu iş için harcayıp modeli yarım bırakmamak elinizde. Zira telleri tamamlanmamış bir model ne kadar düzgün olsa da "eksik" kabul edilir, hatta "olmamış" bile denilebilir.

Bu konuda bir yazı yazmayı uzun zamandır aklımdan geçirmeme rağmen iki ucunu bir araya getirip konuyu toparlamak pek mümkün olmadı. Ölmeden önce yazılması gereken makalelerden birisi olarak kabul edip kendimi ikna ederek işe koyuldum. Memleketin yaralarına merhem olmayacak ama belki bir kaç kişinin modeline katkısı olabilir düşüncesindeyim.

Hatırı sayılır bir zamandır model yapıyorum. Hiç bir bilginin paylaşılmadığı, muğlak çağlarda başladı plastik modelcilik sevdası. Sağdan soldan duyulan veya fikir kırıntıları ile yapılan denemelerle bir bilgi/deneyim oluşturabildim. İlk yaptığım modeller içinde de telli turnalar vardı. Bakır tellerle başlayan denemeler zamanla plastik yolluklardan ısıtılıp çekilen iplerle devam etti. İlerleyen yıllarda misina, sentetik peruk, lastik v.s farklı malzemeler kullandım.  Kullanılan malzemeler ve araçların yanında zamanla ulaşabildiğimiz kaynakların artması ve deneyimlerin daha çok paylaşılması ile artık çok daha gerçeğe yakın çalışmalar yapabilir ve görebilir olduk.

Uygulamalar düğmesine basmadan önce bu işler gerçeğinde nedir ne değildir onlara kısaca bir değinelim :

Erken dönem uçaklarda yapı malzemesinin çoğunluğu ahşaptı. Teknik olarak hafif olması gereken iskelet yapısı uçuşa yeterli sağlamlıkta olmadığından bu eksiklik gerekli görülen yerler arasına metal kiriş, boru veya tel gergiler konularak giderilmeye çalışılırdı. Bu şekilde esas yapısı ahşap olan uçaklarda bu takviyeleri birleştirmek için çok miktarda özel şekillendirilmiş metal parçanın kullanılması gerekli oluyordu. Ayrıca kumanda yüzeylerinin hareketleri de kol ve ayak gücü ile hareketlendirilen dümenlere bağlı kumanda kabloları ile iletiliyordu. Böylece erken dönem uçaklarda takviye gergileri ve kumanda telleri olarak iki çeşit donanımdan söz edebiliriz. Zamanla gelişen uçak sanayinde ahşabın yerini metal almaya başladıkça gergi tellerine olan ihtiyacın giderek azaldığı, tamamen metal uçak inşaasıyla da artık gergi teli kullanımının kalktığı görülüyor. Günümüzde ise özellikle ahşap malzemenin halen kullanıldığı amatör/deneysel sivil havacılık alanında kullanıldığını görüyoruz. Kumanda tellerinin kullanımı uzun yıllar devam etmişse de özellikle 2.Dünya Savaşı ile birlikte bu telleri artık uçakların dış kısımlarında pek görme şansımız yoktur.

(Bu arada gezmeden seyyah, okumadan alim olan ve cahilliklerini insanlarla paylaşanlara da bir çift laf sokayım : Zaman zaman ortaya karışık havacılık kelamı etmeleri icap ettiğinde şuna benzer bir cümle kurarlar : "İlk uçaklar bezden ve tahtadan yapıldıkları için çok ilkel hava araçlarıydı..." Cehaletlerinin belgesi olarak kendilerine bezden ve tahtadan bir  ödül vermek kısmet olmaz ama arada bir o döneme gidip biraz bilgi edinseler hiç fena olmaz;hatta dönmeseler daha iyi olur. Kendilerine iki top pazen birkaç boy da çam süpürgelik çıtası versek acaba şu ilkel hava araçlarından bir tane meydana getirebilirlermi? Havacılık teknolojisi her dönemde günlük yaşayışın önünde olmuştur... Minik bir not olsun diyerek konuya dönüyorum... Eldeki ve internetteki muhtelif kaynaklardan oluşturduğum gergi yapıları ile ilgili birkaç görselle devam edelim.)

Gerdirme tellerinin uçlarında liftin (turnbuckle) denilen vidalı bir germe donanımı bulunur. Ortadaki içi vidalı kısım çevrildiğinde boyu uzar veya kısalır. Bu şekilde gergi telinin istenilen gerginlikte kalması sağlanır. Liftinin gevşeyip ayarının bozulmaması için üzerindeki somunlar sıkıştırılır veya gevşememesi için emniyet teli ile bağlanır.

 

 

Yukarıdaki fotoğrafta kanat gergisinin genel olarak nasıl yapıldığı gösterilmektedir. Kullanıldıkları yere ve işlevine göre liftinlerin boyutları ve bağlantı şekilleri çeşitlilik gösterir. Liftin bağlantıları terminal olarak adlandırılır.
 

 

Albatros C.III uçağına ait kanat dikmelerinin gergi tellerinin bağlantı şeması. Üst kanat bağlantıları sabit olmasına karşılık alt bağlantılarda liftin bulunuyor
 

 

Nieuport 24bis uçağının kanat gergi tellerinin bağlantısı. Yukarıdaki çizimle karşılaştırıldığında bu uçakta gergilerin dikmeye değil kanat kirişindeki bir terminale bağlandığı görülüyor. Liftinlerin üzerinde tellerin istenilen değerlerde gerginliği sağlandıktan sonra ayarların değişmemesi için sarılan emniyet teli görülüyor.
 

 

Sopwith Camel'a ait iki detay. Solda gövde üzeri dikmeler arasındaki gergilerde uygulanan farklı bağlantı görülüyor. Çapraz gergilerin kesiştiği nokta makineli tüfeklerin konumuna sarktığı için terminal merkezde değil bunun üzerine gelecek şekilde kaçırılmış ayrıca bağlantının dışına damla şeklinde bir koruma ilavesi yapılmış. Sağdaki fotoğrafta görülen kanat dikme bağlantısı yukarıdakilerden farklı bir liftin kullanılmış. Genel olarak bu uçağın gergileri tel değil çelik şeritlerden oluşuyor.
 

 

Yenileme yapılmış Pfalz D.III uçağının kanat kökündeki gergi bağlantıları.Yine bu uçakta tel yerine çelik şeritler kullanılmış,liftinler de buna göre ayarlanmış.
 

 
Rumpler kanat dikmesi ve gergi teli detayı. Üst kısımda sabit bağlantı kullanılmış olduğuna göre liftin telin diğer ucuna bağlanmış olmalı...
 

 
İngiliz F2B uçağının gövde içi gergi ve kumanda telleri birlikte görülüyor. Dönemin uçaklarında kumanda tellerinde de benzer liftin uygulamaları görmek mümkün.
 

 

Shuttleworth kolleksiyonunda yer alan Albatros DVa kanat gergi tellerinin ayarlanması
 

 

Liftin emniyet tellerinin takılması.
 

 
 SE5a uçağınınn dikey dümenindeki terminal ve liftinler. Gergi tellerinde de sabitlemek için sarım yerine klips kullanılmış.
 
Gergi ve kumanda tellerinin çekilmesi genellikle model tamamlandıktan sonra yapılır. Boyama,eskitme v.s gibi işlemleri bitmemiş bir model üzerindeki teller çalışmayı engellediği gibi hasar görerek sökülüp tekrar yapılması gerekir ki gerçekten ızdırap veren bir tamirattır. Ancak bazı özel durumlarda bu tellerin önceden yapılması gerekebiliyor, bu biraz da yaptığınız modelin özellikleri ile ilgili.
 

 
Tel işleri sonradan yapılsa bile bunların geçeceği deliklerin delinmesi, varsa terminal bağlantılarının v.s yapılması model boyanmadan önce yapılmalıdır. Boyası bitmiş model üzerinde delik delmeye çalışmak biraz gerginlik yaratabilir. Deliklerin delinmesine geçmeden mümkün olan en iyi görsel kaynakları kullanarak bağlantı yerlerini ve şekillerini belirlemek gerekir. Birçok model yapım klavuzunda çekilecek teller için yaklaşık bir yer gösterilir. Oysa bundan çok daha fazlasına ihtiyaç duyarsınız. Amaç gövdeye "saplanmış" bir telden öteye bir "bağlantı"dır. Yukarıdaki örnekleri vermemdeki amaç yapacağınız modelde kullanılan bağlantı şekillerini araştırarak doğru uygulama yapmanızı sağlamaktır. Çok küçük ölçekli (1/72 veya 1/144 gibi) modellerde bunları uygulamak zor olsa da 1/48 veya 1/32 gibi büyük sayılacak ölçeklerde bu detayların verilmesi modellerin görünümünü olumlu yönde etkileyecektir. Emeklerinizin karşılığını daha iyi almak için lütfen biraz sabır gösterin ve bu detayları olabildiğince yapmaya gayret edin. Yukarıdaki çizim ve fotoğrafları paylaşmamın amacı da buydu. Yapacağınız modelle ilgili araştırmanızı tam olarak yapın , başladığınızda soru işareti olan bir yer kalmasın. Bazı uçaklarda tel gergi, bazılarında şerit gergi bulunur, bazıları tek telli gergi bazıları çift telli gergilidir v.s v.s
 

 

Bir diğer konu da detayı ne kadar yansıtabileceğinizdir. Yukarıda bahsettiğim liftin, terminal veya diğer bağlantı parçalarını yaptığınız modelin ölçeğine oranladığınızda oldukça küçük parçalar haline geldiğini görürsünüz. Bir örnek vereyim : Gerçekte 3mm çaplı tel bağlantısının 100mm boyunda 12mm genişliği olan bir liftin ile yapıldığını düşünelim. Modelimizin ölçeği 1/48 olduğunu varsayarsak tel çapının 0.06mm, liftin ölçüleri ise kabaca 2mm X 0.25mm olduğunu görürüz. Modelinizde bu ölçülere yakın bir donanım kullanırsanız gerçekliğe yakın bir detay elde edersiniz. Daha büyük donanım model üzerinde sırıtacaktır, hatta kelebek etkisi bile yaratabilir. Kabul etmek gerekir ki bu ölçülerde malzeme bulabilmek veya çalışabilmek hepimizin harcı değil. Sabır kısmını bir yana bırakırsak hepimizin pratikte yapabileceklerimizin bir sınırı var. İşte bütün mesele bu iki sınır çizgisini kesiştirebilmek...

Ölçek ve detay konusunda canınızı sıktıktan sonra sıra nihayet kullanılacak alet ve malzemelere geldi...
 

Gergi Malzemesi :

Başlangıçta da yazdığım gibi gergi için pek farklı malzeme denedim. Artık kullanmadığım malzemeleri burada anlatmayacağım. Bunların içinde uygulaması ve sağlamlığı açısından olta balıkçılığında kullanılan "misina" uzun zamandır tek tercihimdir. Yurt dışındaki modelcilerin misina dışında "invisible thread" olarak adlandırılan oldukça ince bir ip cinsi kullandıklarını okuyorum. Tuhafiyecilerin tuhaf bakışları bu ipin memlekette bulunmadığını düşünmeme sebep oldu. Bunun haricinde Wingsnut Wings tarafından satılan E-Zline  isimli bir ürün var. Yabancı modelciler bunu da kullanıyor, henüz deneme fırsatım olmadı.
 

 
RB Production tarafından üretilen 1/32 ölçek PE metal şerit gergi,terminal ve liftinler. Birinci Dünya Savaşı dönemi bazı İngiliz uçaklarında kullanılmıştır.
 
Misina olarak farklı kalınlıkları makul fiyatlara bulma şansımız var. Genel olarak 1/32'lik modeller yaptığım dikkate alınırsa 0.08-0.15mm kullanıyorum ama farklı çaplarda bulmak mümkün. Gergi telleri, kumanda tellerine göre daha kalın çaplı olduğundan iki farklı ölçü ile çalışmak gerekebiliyor.
 

 

Misinanın sabitlenmesinde CA (cyanoacrylat) yapıştırıcı (süper yapıştıcı,hızlı yapıştırıcı,Japon,Capon v.s ismiyle tanıdığımız) kullanılıyor. Detaylarını daha sonra yazacağım...

Misina şeffaf olduğu için boyanması gerekiyor. Model üzerinde boyamayı yaşadığım birkaç boya sıçraması nedeniyle bıraktım. Misinayı bir kağıt üzerine bantlayıp kullanmadan önce boya tabancası ile boyayarak kullanmak daha pratik oluyor.
 

 
Büyük ölçekli el yapımı modellerde misina yerine çok daha sağlam olan Dynema marka elyaf takviyeli ip kullanıyorum. Çok aşırı  yükler veya sıcak görmediği sürece koparılması güç bir malzeme. Aklınızda bulunsun.
 
Terminal:

Kısaca ana yapı üzerine bağlanan ve liftinin bağlandığı metal parça olarak özetleyebilirim. Bazı modellerde PE (asit indirme metal parça) olarak ayrıca verilmesine rağmen genelde modellerde veya kitlerde bulunmayan bir parçadır. Bunu modelcinin kendi gayretleri ile yapması gerekir. Çok genel şekliyle ince bakır telden burularak yapılabilecek bir halkadan ibaret olacaktır. Hazır olarak sanal ortamlarda satılmakla birlikte basit bir kıvırma aparatı ile elde hazırlanabilir. Her gergi/kumanda telinin bir terminali olduğu düşünülürse bir model için çok miktarda gerekir; baştan hazırlamak işlem sürecini hızlandırır.
 

 
Kullandığım malzemelerden... (1) El yapımı modeller için hazırladığım sarı terminaller. Yapım detaylarını Farman modelimde bulabilirsiniz. (2) Liftin olarak kullanılan küçük çaplı bakır borular. (3) Kulak temizleme çubuğunun ısıtılıp uzatılması ile elde edilen değişik çaplarda plastik borular yine liftin görünümü vermek için kullanılır. (4) Bakır telden yapılan terminaller ve kıvırma aparatım.
 

Liftin :

Plastik modellerde kullanılan liftinler çalışmaz, bu boyutlarda çalışanını yapan ve kullanan bir arızalı henüz çıkmadı. Ancak çok ince kılcal metal veya plastik boru kullanarak tellerin istenilen gerginlikte sabitlenmesi mümkün. İnce metal boru olarak yurtdışında iç çapı 0.3mm'ye kadar bakır veya pirinç boru bulunmaktadır. Biraz maliyetli olmakla birlikte 2-3mm'lik hazır kesilmiş boru da bulunabiliyor. Bunun dışında neredeyse maliyetsiz plastik liftin yapmak mümkün. Kulak temizleme çubuğu veya pipet gibi plastik borular mum alevinde ısıtılıp çekildiğinde boru özelliğini kaybetmeden çok incelebilmekte. Birkaç deneme ile uygun kalınlıkta boru elde etmek mümkün. Uygulamalar kısmında göreceğiniz gibi boru çapının kullanılacak misinanın iki katı kadar olması gerekir. Örneğin 0.1mm misina için 0.2-0.25mm iç çapı olan boru iş görecektir. Bu tip ince boruyu memleketimde bulmak maalesef mümkün olmuyor, gelse bile "biteceek!" endişesi ile bazı vicdansızlar toplu olarak tüketiyor. Kılcal boru için yurtdışı mecralara uzanmak gerekirse bunlardan birinin adresini vereyim : http://www.albionhobbies.com

Ama yok arkadaş benim zamanım yok param var diyorsanız veya en iyisi olsun derseniz sizin için 1/48 ve 1/32 liftin üreten bir adres verebilirim : http://www.gaspatchmodels.com. Sitedeki görselleri ayrıca tavsiye ederim, mutlaka faydasını görürsünüz.

Tellerin gerdirilmesi için kullandığım aletler ve diğer malzemelerle devam edelim :
 

 

1- Pilli el matkabı. Kanat ve gövdeye terminal bağlantısı için delik açarken kullanıyorum. Kullanılan matkap uçları çok ince olduğu için (0.3-0.4mm) elle döndürerek delik delmeye çalışmak biraz riskli. O yüzden salgı yapmayan düşük devirli bu matkap sayesinde hızlı ve temiz delik açmak mümkün oluyor. Yüksek devirli motorlu hobi matkapları plastiği hızla eriterek rezil ettiği için bu tip matkapla çalışmanızı tavsiye ederim.

2- El mandreni. Çok sık kullanmamakla birlikte bazen montaj sırasında pilli matkabın giremeyeceği yerlerde yapıştırıcı ile tıkanan delikleri açmak için  kullanıyorum.

3- İnce uçlu cımbız bu işin en önemli aletlerinden. Parmaklarla tutulamayacak kadar minik parçalar için şart.

4- Bisturi. Tıbbi malzeme depolarından alınabilecek ucuz ve pratik bir kesici. Maket bıçağından çok daha keskin ve maliyeti düşük.

5- Terminal telleri ve liftin hazırlamak için kıvırma aparatım. Eski bir fırça sapına saplanmış ucu "J" şeklinde bükülmüş telden ibaret. Telin kalınlığı terminal gözünün çapını verdiği için çok kalın telden yapılırsa gerçekçi durmayacaktır. Misinanın geçeceği çapta tel olması yeterli.

6- Ucu sivri ve keskin bir makas fazlalıkları almak için gerekli.

7- Liftin ve terminal tellerini kesmek için eski bir tırnak çakısı.

8- Yeni bir jilet . Bisturiden daha keskin, sıfır paysız düzeltmeler için

9- Yapıştırıcı sürme aparatım. Dikiş iğnesinin gözünü zımpara ile yarıya kadar indirip çatal şekline getirdim. Az miktarda yapıştıcıyı istenilen noktaya uygulamak için gerekli.

10- Misina

11- CA yapıştırıcının anında donmasını sağlayan hızlandırıcı (aktivatör). Piyasada genelde sprey halinde satılıyor ancak modele bu şekliyle uygulamanın sakıncaları var. Birincisi hızlandırıcı boyayı bozabiliyor veya leke bırakıyor. İkincisi fazla miktarda kullanıldığında sıvı yapıştırıcıyı bozabiliyor hatta köpürtüyor. Spreyden sıkı kapaklı bir şişe içine sıkılan hızlandırıcı 9 numaralı aparat yardımı ile az miktarda istenilen noktaya konuyor.

12- CA yapıştırıcı. Kaliteli olmasını söylememe gerek yok sanırım.

13. CA yapıştıcı koymak için bir palet. Bir damla CA ile pek çok parçayı yapıştırmak bu şekilde daha pratik ve hızlı. Paleti altına koyacağınız bir parça oyun hamuru gibi bir şey ile masaya sabitlemenizi öneririm. Dökülmesi veya modele sıçraması olası şeyler. Tecrübe ile sabittir.

 

 
Gergi telleri için kullanılan değişik çaplarda (0.2/1.2mm) matkap uçları. Gereğinden büyük açılmış deliklerin kapatılması güçtür. Sadece gerekli olan ölçüde delebilmek için elinizin altında bu tarzda yedekli matkap uçları bulundurun.
 
Kanat gergilerinin yapımına başlamadan evvel gövde,kanat ve dikmelerden oluşan yapının bir araya getirilmesi önemlidir. Modelin yapım bilgilerine göre gövde ve kanatlar mutlaka bir kalıp üzerinde (jig) sabitlenmelidir. Böylece dikmeler yapıştırılırken olası çarpıklıkların önüne geçilir. Model kalıba alınırken kanatların gövdeye dik, kanat V açılarının eşit ve doğru olması önemlidir. Bunları sağladıktan sonra kanat dikmelerini yerlerine yapıştırabilirsiniz. Dikme boylarının eşit olması gerekir ki kanatlar birbirine paralel olarak bağlanabilsin. Gerekiyorsa dikmelerin boylarını yapıştırmadan önce ayarlayınız. Plastik parçaları mutlaka plastik yapıştırıcı kullanarak yapıştırın. Tercihen fırça ile sürülen sıvı yapıştırıcı kullanın. CA tipi yapıştırıcılar kuvvetli olmalarına rağmen kimyasal olarak değil fiziksel olarak plastik parçaları bir arada tutar ve parçaların esnemesi halinde kolayca yerlerinden çıkabilir. Plastik yapıştırıcı plastiği eriterek yapıştırdığı için tam kuruma olduktan sonra sökülmesi zor birleşme sağlar. Modeli tam kuruma gerçekleşmeden ve hatta gergiler tamamlanmadan kalıp üzerinden çıkarmayınız. Aşağıda bu kurallara dikkat edilmeden yapılan bir modelin akıbetinin görüyorsunuz .
 

 

 

Dakotadan yapılmış kalıp üzerinde sabitlenen modelin  dikme ve gergilerinin takılması.
 
Kanat gergileri ile ilgili son bölümde uygulama şekillerinden bahsedelim. Modelin ölçeğine, elinizdeki detaya veya sabır katsayınıza göre birkaç genel uygulama şeklini görelim :
 

Basit sistem :

Yapabileceğiniz en basit şekildir. Kanatlara misinanın geçeceği çapta delikler açılır. Misinalar önce bir tarafa yapıştırılıp sabitlenir tamamen kuruduktan sonra diğer tarafa geçirilip hafifçe gerdirilerek sabitlenir. Fazlalıklar bisturi veya jiletle kesilir. Bu uygulamadan genelde kanadın birbirine bakar iç yüzeyleri önceden boyanır. Dış yüzeyler ise gergiler yapıldıktan sonra tesviye edilir ve sonra boyanır.

Gerdirme işini abartmayınız. Misina dikmeleri kıracak kadar güçlüdür, kopmaz. Önemli olan telin düz durmasıdır. Müzik yapma niyetiniz yoksa tellerde akort tutmanıza da gerek yok. Çok gergin teller modelinizin çarpılmasına da yol açar.

Gördüğünüz gibi bu sistemde terminal veya liftin uygulaması yoktur. Genellikle 1/72 gibi bu detayların uygulanması güç olan modellerde bu sistem tercih edilir. Ancak isteğe bağlı olarak bağlantı noktalarında kalacak şekilde plastik liftin borusu geçirilebilir.

Liftinler genelde sarı (pirinç) metalden yapılır. Gergilerinizi yaptıktan sonra sarı (brass) renk uygulanabilir. Ben ölçeğe daha uygun düştüğünü düşündüğüm için daha ince pigmentleri olan altın sarısı (gold) kullanmayı tercih ediyorum.

Telleri genelde gun metal gibi Testors Metalizer boya ile boyuyorum. Naylon misina üzerinde en kolay kapatan boya bunlar. Misinayı kullanmadan önce boya tabancası ile renklendirmenizi tavsiye ederim, daha pratik oluyor. Montaj bittikten sonra boyamak isterseniz de dikkat edin gergin misinadan sıçrayan minik boya parçaları modelinizi temizlemesi zor noktalarla doldurabilir.

 
   
   

İç yüzeyleri boyanmış , dikmeleri yapıştırılmış iki kanat arasına basit yöntemle gerilmiş teller. Üst ve alt kanattaki fazlalıklar kesildikten sonra delikler tesviye edilir ve boyası yapılır.
   

Basit uygulamaya biraz daha detay ve sabır katarak yapılan ve daha gerçekçi görünen sistem. Genelde modellerimde kullandığım yöntem budur. Kanatlarda ve gövdede telden kıvrılmış terminalleri tutacak derinlikte delik açılır ama karşı tarafa delip çıkmaz. Terminaller CA ile sabitlenir ve tamamen kurutulur. Liftin borusu içinden geçen misina terminalin gözünden geçtikten sonra tekrar liftin içinden geçer. Liftin terminale doğru itilir ve misinalar çekilir. Minik bir CA damlası ile liftin sabitlenir. Aynı işlem diğer tarafa da yapılır. Liftinden çıkan fazla misina bisturi ile dipten kesilir. Fazlalığı keserken esas gergiye zarar vermemeye dikkat edin. CA ile çalıştığınızdan bütün bağlantıları söküp tekrar yapmanız gerekir.

Bu işleme başlarken yine önce üst kanadın bağlantılarını hazırlayıp sonra altı bitirmek pratik olur. Modeli sürekli çevirmeniz gerekmez, daha hızlı çalışırsınız.

Gergileri mümkün olduğunca düz yapmaya gayret edin. Terminal kullanmanız misinanın doğru açıda meyillenmesini sağlar. Ancak olur da gergi sarkarsa sorun etmeyin, çaresi var. Yeni söndürülmüş bir kibrit yada kürdanın ucundaki hararet misinanın gerilmesine yetecektir. Bunu yaparken kibriti misinaya sadece yaklaştırın, kesinlikle dokunmayın. Sıcaklıkla misinanın hareketlenip gerildiğini göreceksiniz. Önerdiğim yöntem haricinde başka ısı kaynağı kullanmayın, üzülürsünüz...

 

 
   
   

Tel terminal ve plastik liftin ile üst kanat üzerindeki bağlantıları hazırlanmış modelin kalıp üzerindeyken alt kanat bağlantılarının yapılması.
   

Yukarıda anlattığım şekillerin en detaylısı ve gerçeğine uygun olanı. Ancak işçilik ve sabır had safhada. Küçük ölçekli modellerde yapılması kullanılacak malzeme ölçüleri düşünüldüğünde pek mümkün olmayan bir sistem. Genelde büyük ölçekli modellerde uygulamalarını görmek mümkün.

Buraya kadar anlattığım bağlantı şekilleri ve nasıl yapılacakları genel bir özetti. Daha önce de yazdığım gibi mutlaka yaptığınız modelle ilgili kaynakları temin edip nerede hangi tip bağlantı yapılmış inceleyin ve bunu modelinize ne kadar yansıtabileceğinizi düşünüp planlayın. Yandaki çizimde verdiğim terminal ve liftinler rahat anlaşılması için abartılı ve ölçeksiz olarak çizilmiştir. Ölçekli olarak çizmiş olsaydım daire içine almış olduğum büyüklükte olması gerekirdi. Detay manyaklığına saplanıp buna benzer büyüklükte detayları olan modeller bitirmeyin, emeğinize zamanınıza yazık edersiniz. Sadece teknik ve beceri olarak mümkün olan detayları yapmaya gayret edin. Unutmayın yaptığınız model gerçeğinin belli bir mesafeden görünen boyuttaki benzeridir. O mesafeden ne kadar detay görülebiliyorsa o model iyidir.

Buraya kadar hep çift kanatlı uçak uygulaması olarak bahsettim. Ancak bunlar diğer hava, kara  ve deniz araçlarında da yaygın olarak kullanılan bağlantı şekilleridir. Elbette benzer çalışmaları bu tip modellerde de kullanabilirsiniz. Unutmayın her gerginin bir "bağlantısı" vardır zemine "saplanmaz".

Hepinize gerginlikten uzak model dolu günler dilerim.

Özkan Türker © Kasım 2015

 
   

 

 
Bu sayfadaki yazı ve fotografların tüm hakları  www.ozkanturker.com sitesine ve yazarına aittir. İzinsiz kullanılamaz.