Günümüz modelciliğinin vazgeçilmez ekipmanı boya tabancası ve hava kaynağı temini memleketimin modelcilerinin üzerinde en çok düşündükleri, fikir yürüttükleri ve beyin fırtınası içinde boğulup "fırçaya devam" kararı aldıkları bir muammadır. Aslında ilk boya tabancasını elime aldığım zamanlar (sanırım 1988 yılı idi) ben de aynı paniği yaşayıp birkaç fantastik boya kaynağı tecrübesi yaşadıktan sonra doğru ve tek yol olarak yukarıda resmi görülen makina benzeri bir sisteme dönmüştüm.
|
Kullandığım kompresör hırdavat piyasasında bulunan çoğunlukla ithal,20-25lt hava deposuna sahip, tek pistonlu bir pompa ile doldurulan tipten . Pistonlu kompresörlerin çalışırken çıkardığı gürültü evde ve çevremizde bizden başka yaşayan insanların pek tahammül edemeyecekleri seviyede olduğundan satın aldığımız şekliyle kullanmamız gereksiz gerginlikleri yaşamamıza sebep olabilir. Fakat fabrikasyon üretim olduğu için güvenlik açısından gerekli bazı testleri geçip, güvenliği onaylanmıştır ( en azından öyle olması gerekiyor) . Sonuçta sistem olarak üzerindeki gürültülü motor haricinde kendi imkanlarımızla yaptığımız yada yaptırdığımız kompresörlerden çok daha güvenli ve maliyet olarak da kafa kafaya gelir. Büyüklüğü de çok fazla sorun olmamalı, eğer masanızın altına depoladığınız 8-10 model kutusuna başka bir yer bulursanız bu mühim cihaza yer bulunur. |
|
|
Kompresörü satın aldıktan sonra bunu sessiz bir makinaya dönüştürmenin yolu üzerine buzdolaplarında kullanılan motorlardan (ekovat) bir tane takmaktır(1/4 veya 1/6 HP yeterli oluyor) . Bu şekilde kompresörünün bir buzdolabı kadar sessiz hale dönüşecektir. Bunu gerçekleştirmek için çok fazla bir işleme gerek yok ancak "ben anlamam bu işlerden" diyenler için önerim yakın çevrenizde kafası çalışan bir buzdolabı tamircisi bulmak olacaktır. Yaptığınız uygulamanın uzay aracı olmadığını kavrayacak bilgiye sahip bir teknik elemanın yapacağı ilk işlem depo üzerinde dört cıvatanın tuttuğu pistonlu motoru söküp yerine ekovatın oturacağı bir plaka (ben kalın bir tahta kullandım) yerleştirip bunun üzerine de ekovatı monte etmektir. Daha sonra depo üzerinde bulunan basınç şalterinden gelen kablolar (eskiden pistonlu motora bağlı olan) ekovata bağlanır. Ekovatın gaz çıkış borusu da kompresörün giriş borusuna kaynak yapıldığında işlem tamamlanmış olur. Piyasada satılan kompresörlerin genelinde bir manometre (basıncı gösteren saat) bulunuyor ama su tutucu filitre bulunmuyor. Bu manometre depo içindeki havanın basıncını gösterir. Ancak boya tabancasına gelecek hava miktarını ayarlayan, hava içindeki yağ/suyu tutacak ve kullanacağınız basıncı gösterecek manometresi olan bir ilave yapılması gerekir. Bu manometreli filitreyi de piyasadaki basınçlı hava ekipmanları satan yerlerden bulabilirsiniz. |
 |
|
Montaj işlemleri tamamlandığında komresörünüz kullanıma hazırdır. Ekovat güçlü bir motor olmakla beraber 25 litrelik depoyu doldurması zaman alabilir . Satın aldığını kompresörün üzerindeki basınç şalterinin durma ve başlatma basıncı belli bir değerde ayar yapılmıştır . (Genelde depodaki basınç 3 bar civarına düşünce çalışır, 6 bar civarında durur) . Bu şalterin basınç değerleriyle kesinlikle oynamayın. Eğer bu konuya vakıf bir elektrikçi veya kompresör tamircisi bulursanız ayarlarınız ona yaptırınız. Kompresör üzerinde ayrıca bir emniyet ventili de vardır. Bu parça olası basınç artışlarında sisteme ve çevredekilere zarar verecek kritik basınç seviyesine gelmeden depo içindeki fazla havayı otomatik olarak tahliye eder. Bu ventil de fabrika tarafından ayar edilmiştir , kurcalamayınız. Kullanım sıklığına bağlı olmakla beraber kompresörün hava deposunda yağlı su birikebilir . Bu sıvının depodan alınması için deponun altında bir vana yada sibop vardır. Belli periodlarda (yılda bir kez) depodaki su miktarını kontrol edebilirsiniz. Kompresör parçalarında ve diğer bağlantı parçalarında kullanılan ölçü 1/4 (bir çeyrek)tür. Filitre çıkışına boya tabancanıza uygun hortum bağlantısını yine piyasadan temin edebilirsiniz. |
 |
Yukarıda verdiğim sistem bizler gibi devamlı üretim yapan ama modellerini geceleri veya tatil günlerinde (yani normal insanların uyuduğu saatlerde) boyamak zorunda olan modelciler için önerdim. Bu cihaz olmadan da model yapılabilir. Eğer yılda bir adet model yapıyorsanız veya altı ayda bir kompresör çalıştırıyorsanız bu ekipman zaten bir lükstür. Sprey boya,fırça veya başka tür bir hava kaynağı (hava tüpü veya model firmalarının ürettiği "pahalı" ekonomik (!) kompresör benzeri şeyler) seçimleriniz her zaman var. Ama model boyamak aşkına hiçbir zaman can ve mal güvenliğinizi tehlikeye düşürecek garip ve/veya ekonomik hava kaynaklarına ilgi göstermeyiniz.( Kulaklar çınlasın bir arkadaşım piknik tüp kullanırdı !!!!)
Bu arada çok sorulan sorulardan birine cevap olarak akvaryum motoru veya lastik şişirme pompalarından kullanılabilir bir hava kaynağı yapmak mümkün değildir . Sebebine gelince : Düzenli ve devamlı bir basınç sağlamak zordur. Depo olmadığından basıncın hepsi tabancaya gelir bu da çok değişik etkiler yaratabilir...
Sorunsuz ve güvenli boyamalar,
Özkan Türker © 2005