|
Modelcilik bireysel bir hobi faaliyetidir ama bazen bireysellikten kurtulup insanları ve modellerini bir araya getiren etkinlikler düzenlenir. Bu etkinlikler büyük ölçüde "yarışma" adını alır çünkü modelciler her ne kadar "maksat spor olsun" olarak tanımlansa da kendi modelinin ne kadar iyi olduğu sorusuna cevap bulabildikleri tek yer yarışmalar olmaktadır. Peki modelinizin ne kadar iyi olduğunu başkaları nasıl bilebiliyor ? Siz neden bilmiyorsunuz veya gözünüzden kaçırdığınız bazı noktalar mı var ? Modelinizi eleştirmesini yada değerlendirmesini istediğiniz insanlar (jüri olarak adlandırılan modelciler) neleri yorumlayarak sizin modelinizi diğerlerinin arasında bir sıralamaya koyuyor ? Ülkemizde yaklaşık yirmi yıldır plastik model uçak yarışması yapılmasına rağmen bugüne kadar açıklamalı değerlendirme kriterlerinin yazılı olarak hazırlanmadığını görüyoruz . Yarışma sonrasında sözlü olarak yapılan "genel değerlendirmeler" o atmosfer içinde ya duyulmaz ya da yanlış yorumlanır. Bir sonraki yarışmada o rutin hatalar ve değerlendirmeler tekrarlanır durur. Bu yazıda sizlere uçak modeli yaparken dikkat emeniz gereken bazı önemli teknik noktaları sıralamak istiyorum. Bunlar dünyanın herhangi bir yerindeki "objektif" plastik model yarışmasında jürinin ilk elemeyi yaparken dikkate aldığı noktalardır. Eğer bu özellikleriniz modelinizde varsa değerlendirmelerde modelinizin iddialı bir konumda olmasını bekleyebilirsiniz. Bütün bunları yerine getirmenize rağmen modeliniz dereceye girememiş olabilir . Bunun birçok nedeni olabilir. Ancak bu nedeni öğrenmek için şansınızı çok zorlayıp jüri üyelerine "benim modelimin nesi vardı?" şeklinde sorular yöneltmeyin. Çünkü değerlendirme anındaki "makul" sebepler unutulup size çok garip veya saçma gelebilecek cevaplar verilebilir. Unutmamanız gereken iki önemli noktayı hatırlatıp olayın teknik kısmına geçiyorum : 1- Yarışmalarda dereceye girmek kadar girememek de çok doğal bir sonuçtur 2- Jüri kararları kesindir, ama jüri üyelerine modeliniz hakkında ne kadar bilgi sunarsanız yorumları o derece doğru olur Şimdi gelelim bu işin can alıcı ama nedense "es" geçilen kısmına . Model uçak yaparken amaç elinizdeki modeli , uçağın gerçeğine mümkün olduğu oranda benzetmektir. Temel olarak plastikten yapılan bu modelde istediğiniz sonuca ulaşmak için başka tür malzemeler de kullanabilirsiniz (metal veya resin-reçine detay setleri gibi) . Yaptığınız modele ne kadar emek,zaman ve malzeme (yani para) harcarsanız harcayın eğer temel montaj standartlarını yerine getirmediyseniz modelinizde kusurlar var demektir...
|
|
Temel montaj standartları 1.Çapak,kalıp izi,çöküntü,tescil yazıları,kalıp itici izleri v.b. gibi plastik kalıplama işlemiyle ilgili ama uçağın gerçeğinde bulunmayan izlerin yok edilmesi gerekir.
2. Gerçek uçakta bulunmayan yüzey birleşme izlerinin doldurulması ve bu yüzeylerin bir bütünmüş gibi görünmesi gerekir.
3.Modelin tasarımında veya montaj sırasında oluşabilecek şekil bozukluklarının da düzeltilmesi gerekir. 4. Yukarıdaki maddelerdeki işlemleri yaparken model üzerinden silinmiş , kaldırılmış olan detayların tekrar ve mevcut diğer detaylara uygun biçimde yerlerine konması gerekir. 5. Hizalama, merkezleme ve simetri :
6. Kanopiler ve diğer şeffaf kısımlar :
7. Çıkartmaların model üzerinde belirgin durmaması gerekir (çıkartmalar boya ile yapılmış gibi görünmeli; parlama, hava kabarcığı veya film tabakası olmamalıdır) Detaylar : 1. Ölçeğe göre model üzerinde kalın görünen parçalar inceltilmeli yada uyğun daha ince parça ile değiştirilmeli (kanat firar kenarları, iniş takımı yuvalarının kapakları , roket kanatçıkları v.s)
4. Modele ilave edilen detaylar modelin ölçeğine uygun olmalıdır
6. Model üzerinde kullanılan resin,metal veya diğer ticari detay seti ve aksesuarlar modelin temel yapısına tam olarak uymalı ve bütünleşmelidir .
Boya ve Bitiş : 1. Boyanmış model üzerinde yapım sırasında oluşan herhangi bir iz görülmemelidir (yapıştırıcı izi,macun kalıntısı,eğe veya zımpara çizikleri,parmak izi ve boya ile dolgu macununun birleşim yerindeki bozukluklar) 2. Boya düzgün ve pürüzsüz olmalıdır . Eğer gerçek uçaktaki düzensiz boyamayı temsil etmek istenmişse jüri bu düzensiz boyamanın dökümanını görmek isteyecektir A. Boyada fırça izi,kıl,tüy gibi yabancı maddeler olmamalıdır B. Portakal kabuğuna benzeyen bir yüzey veya hatalı vernik uygulamasından kaynaklanan beyaz tozlanma olmamalıdır C. Model üzerinde yanlış vernik uygulamasından kaynaklanan bölgesel mat-parlak ayrımları olmamalıdır 3. Keskin geçişli boyamalarda uygulama keskin ve taşırma olmadan uygulanmalıdır. Gerçek uçakta yumuşak geçişli boyama söz konusu ise bu uygulama modelin ölçeği ile orantılı biçimde yapılmalı ve boya taşmamalıdır. 4. Şeffaf parçaların çerçevelerindeki boyama keskin ve düzgün olmalıdır 5. Model üzerinde eskitme uygulanmışsa bu uygulamanın gerçek uçağın kullanıldığı ortam ve koşullar dikkate alınarak yapılmalıdır ( örneğin dışı eskitilmiş bir uçağın kokpitinin "sıfır kilometre" temiz yapılması hatalıdır) 6 . Çıkartmalar düzgün yerleştirilmeli, gerçek uçakta olan hizalama hatalarını temsilen çıkartmalar da ona göre yapılmış ise buna ait dökümanlar jüriye sunulmalıdır Bazı modern uçaklarda standart işaretler boyama yerine çıkartma şeklinde yapılmaktadır. Bunların uygulamasından kaynaklanan hatalar da model üzerinde temsil edilmiş ise buna ait dökümanlar jüriye sunulmalıdır. Aksi hallerde juri bu uygulamayı modelcinin hatası olarak değerlendirip puan kırar. 7. Renkler . Gerçek uçakların renkleri belli bir standarta göre uygulansa bile boyanın kimyasal yapısı, kullanım şartları, atmosferik etkiler, tamir veya değişim gibi müdahalelerin sonucunda değişikliklere uğrar. Bütün bu renk tonlamalarındaki farklılıkları göz önünde bulunduran jüri eğer olması gereken renklerin haricinde çok farklı bir renkte boyanmış modelle karşılaşırsa (örneğin kırmızı P-38 Lightning gibi) bu boyama ve renk ile ilgili döküman talep eder.
Bu yazının hazırlanmasında IPMS yarışma kitapçığında belirtilen kıstaslar dikkate alınmıştır. Modeliniz düzgün şansınız bol olsun...
Özkan Türker © 2005
|
