|
İkinci Dünya Savaşı sonrası Amerikan uçaklarının en ünlüsü F-86 Sabre hakkında yazılmış 100 sayfalık bu sıkı kitap söz konusu uçakla ilgili pek çok yayında bulamayacağınız fotoğraflar, teknik manuel sayfaları ve bir dolu detay içeriyor. Üretici North American arşivlerine doğrudan ulaşabilen yazarlar, üretim programında önemli roller üstlenmiş iki mühendisin kişisel arşivlerinden ve anılarından da yararlanmışlar. Son olarak, Amerikan Hava Kuvvetleri Müzesinde yer alan fotoğraf, teknik kılavuz ve bültenler de kullanılmış. Başlangıçtaki iki sayfayı da doğal olarak bu kişilere, kurumlara teşekkür işgal ediyor. Başlangıçta düz kanatlı, aynı üreticinin tartışılmaz başarı kazanmış P-51 serisi uçaklarına ait teknoloji çevresinde tasarlanan XP-86 hiçbir zaman 1/1 ölçekli model olmanın ötesine geçemedi. Fakat Deniz Kuvvetlerinin söz konusu projeye ilgisi, Deniz Kuvvetlerinde hizmete giren ilk operasyonel jet uçağı XFJ-1 “Fury” ile sonuçlandı. Hava Kuvvetleri ise çok daha süratli, daha yükseğe kısa sürede çıkabilen silah gücü yüksek bir av uçağı istemekteydi. Mevcut motor teknolojisi ile saatte 1000 kilometre süratle uçabilecek bir jet uçağı üretmenin ancak kanatları geriye doğru kaydırmak ve kesiti inceltmek ile mümkün olduğu biliniyordu. Ancak, alçak süratlerde bu tür bir kanat denge sorunlarına yol açıp, havada tutunmayı güçleştirmekteydi. Alman mühendislerinin, Me262 jet avcı uçağında 15 derece geriye doğru açılı kanadı başarıyla kullandıkları ve 35 derece geriye doğru açılı daha radikal bir kanat[1] üzerinde çalıştıkları bilinmekle birlikte, ancak savaşın bitimiyle ele geçirilen Alman teknik doküman ve malzemelerin Amerikan havacılık endüstrisine akışı North American Mühendislerinin çözümü görmelerini sağladı. SLAT adı verilen ve kanat hücum kenarlarındaki hareketli parça düşük süratlerde öne kayıp yüzeyi genişletiyor, sürat arttıkça da geriye kapanıyordu. Bütün bir Me262 kanadının fabrikaya getirtilmesi ile pratik teknik problemler çözüldü. Artık yön, yükseliş dümenleri ve kanatları 35 derece açılı XP-86, Me262 ile aynı SLAT kilidi ve kontrol ünitesini kullanıyordu. |
|
Prototipin ilk uçuşu 1 Ekim 1947’de George “Wheaties” Welch[2] tarafından yapıldı. Kitap burada çok fazla detaya girmeden, ilerleyen uçuş programı süresince Welch’in birkaç defa ses hızını aşmış olabileceğini sezdiriyor. Ses hızının üstünde gerçekleşen bu uçuşların artık bir sır olmadığı ve büyük bir ihtimalle, Chuck Yeager’in Bell XS-1 ile ses hızını aştığı 14 ekim 1947 günü, daha erken saatte bir kez daha Ses duvarını aşmış olabileceği bilinmesine rağmen, bu konu fazla irdelenmiyor.
|
|
|
F-86A üretim modeli detayları, atılabilir yakıt tankları tasarımında karşılaşılan zorluklar ve daha ileri üretim modelleri, özellikle Kore savaşında çok yaygın olarak kullanılan “E” modeli, bu modelin alt versiyonları fabrika çizimleri ve teknik kılavuz sayfaları eşliğinde oldukça detaylı olarak anlatılıyor. Kitabın 43. sayfasında tüm serilerin karakteristik özelliklerini gösteren tablo oldukça işe yarar. Burada; kanopi açılış biçimi, silah yükü, ön cam biçimi gibi, bu uçağın modelini yaparken insanın kafasını kurcalayabilecek sorulara anında ve basit bir çözüm bulmak olası.
Oldukça uzun ve şaşaalı Kore macerasına da kitapta çok ilginç fotoğraflarla epey yer verilmiş. Sabre Programı sırasındaki önemli aşamalardan bir olan, ve F-86F-25 serisinden sonra standart üretim haline gelen SLAT’sız “6-3” kanadın da ne demek olduğunu bu kitap sayesinde öğrenebildim.Öğrendiklerim bununla da kalmadı. Örneğin, Japonya için üretilen F-86F-40’larda kanatlar “6-3” olmakla birlikte, 30.5 cm uzatılmış ve SLAT eklenmiş. Bu bilgi, Elinde Hasegawa F-86F-40 modeli bulunanlar veya almayı düşünenler için yararlı olabilir!
|
|
|
Kitap, Sabre’ye benzeyen tip F-86H av-bombardıman modeli ile bitiyor. Daha büyük bir motora sahip, dolayısıyla karakteristik gövde formu hafifçe bozulmaya başlayan, yukarı açılan kanopili bu modeller kitapta da belirtildiği gibi; gerçekten de “spor model”lerin sonuncusu… İlk uçuşu yine adamımız George Welch tarafında yapılan F-86H önündeki fotografa dikkatinizi çekerim.
Pek modelciler için yazılmışa benzemeyen bu kitaptaki fotoğraflar çok sayıda olmakla birlikte, belge niteliğindeki bu dökümanlar çoğu zaman uçakla ilgili detay vermekten uzak. F-86 renklerini göstermeyi amaçlayan kuşe dört sayfayı saymazsak, kitaptaki görsel doküman zenginliği mat kağıttan oluşan sayfalar içinde kayboluyor sanki. Fakat buna rağmen, çok sağlam metin bu ünlü uçak hakkında detaylı bilgi sahibi olmak isteyenlerin başvuracağı ciddi bir kaynak haline getiriyor.
Tavsiye etmekle birlikte, model yapacaklar için daha uygun başvuru kaynakları olduğunu düşünüyorum.
[1] HG = Hochgeschwindigkeit –yüksek sürat projeleri için geliştirilen HGII ve HGIII etapları sırasıyla 35 ve 45 derece açılı kanatlar, daha güçlü motorlar ve daha basık bir kanopi içermekteydi. 111538 numaralı Me262 HGII etabında uçuş testleri için hazırlanmakla birlikte, yerde hasara uğradığından bu testler gerçekleşmedi. HGIII etabı ise ölçekli modelden öteye gidemedi. (Shick Walter, Meyer Ingolf, Luftwaffe Secret Projets)
[2] North American Baş Test Pilotu ve 1944’de Hava Kuvvetlerinden ayrılana dek 16 uçak düşürmüş efsanevi havacı. Japon’ların Pearl Harbour saldırısı sırasında havalanabilen nadir pilotlardan pilotlardan biriydi. Havalanmakla kalmadı en az 4 Japon uçağı da düşürdü. Kongre Şeref Madalyasına aday gösterilmesine rağmen üstlerinin izin ve onayı olmadan havalandığı için bu madalyayı alamadı ! (bu maceralı gün daha sonra 1971 yapımı “Tora Tora Tora” ve daha yakın tarihli “Pearl Harbour” filminde Holywood tarzı anlatıldı. Kore Savaşı’na North American şirketinin teknik danışmanı ve uçuş eğitmeni olarak katıldı. Düşman uçakları ile hiçbir şekilde temasta bulunmamasına dair kesin emirler olmasına rağmen öğrencilerini eğitirken “kazara” bir miktar MIG-15 düşürdüğü bilinmektedir… F-100 Süper Sabre uçağı ile 1953’de yatay uçuş sırasında ses duvarını aşan ilk kişi oldu. Uçuş testleri sürerken 12 ekim 1954 tarihinde uçağının havada dağılması sonucu hayatının kaybetti