Yaklaşık 30 yıl süren Vietnam savaşı
süresince, Fransız, Amerikan ve Kuzey Vietnam güçleri tarafından kullanılan
hava araçları hakkında oldukça detaylı bilgiler içeren nispeten ufak
boyutlu, 160 sayfalık bir kitap.
Çatışmanın başlangıç yılları ve başlangıçtan
beri umutsuz durumdaki Fransız güçlerinin 2. Dünya savaşından kalan ihtiyaç
fazlası Amerikan uçakları ile sürdürdüğü mücadele, 1954’den sonra
Amerika’nın bu bölgede giderek artan askeri varlığı ve bir hava gücü olarak
niteliği kitabın ilk sayfalarında anlatılıyor. Ayrıca, savaş süresinde
özellikle Amerikan Hava Güçlerinin üstlendiği görevler; görev tipleri-
keşif, yer destek, elektronik dinleme, stratejik bombardıman, taktik
bombardıman, nakliye- ve bu işler için kullanılan hava araçları ile ilgili
giriş bölümü, kitabın hacmi ve niteliği göz önüne alınırsa oldukça kapsamlı.
Bindokuzyüzaltmışların başında ciddiye
alınmayan bir taktik güç; Kuzey Vietnam Hava Kuvvetleri 1972’ye
gelindiğinde, çeşitli adetlerde Sovyet ve Çin yapısı yaklaşık 200 adet Mig
avcı uçağı ile önemli bir hasımdı. Buna rağmen savaşın sonunda, Amerikan
Hava Kuvvetleri pilotları toplam 137 adet Mig düşürdüğünü iddia ediyordu.
(Bu, kitapta verilen bilgi, doğruluğunu kontrol etmekle uğraşmadım.
Muhtelemen, Kore savaşında olduğu gibi, gerçek sayı hiçbir zaman net olarak
belirlenemeyecek. İki tarafında; kendi kayıplarını düşük, karşı tarafın
kayıplarını yüksek gösterme eğiliminde olduğu bir gerçek.) Maalesef kitabın
Kuzey Vietnam hava kuvvetleri ile ilgili bölümü oldukça dar tutulmuş, Mig
17, Mig 19 ve Mig 21’in anlatıldığı bölüm oldukça yetersiz. Örneğin Mig 19
ile ilgili bölümde söz konusu uçak ile ilgili fotograf bile yok. Oysa,
savaş sırasında kullanılan her önemli hava aracı tipine en az iki sayfanın
ayrıldığı kitabın en güzel tarafı, mutlaka söz konusu dönem sırasında
çekilmiş fotograflar… Resim altı yazıları nisbeten yeterli olmakla birlikte,
maalesef ilgili telif bilgisi verilmemiş, kitabın sonunda da indeks,
bibliyografya vb. türü okuyucu veya “bakıcı” yı ekstra bilgilendirecek bir
bölüm yok. Bu durumun kitabın ciddiyetine “halel” getirdiği gerçek.
|
|
|
Üreticilerin alfabetik sıra
ile dizildiği 56 uçak ve helikopter, mutlaka 3 görünüş-bazıları oldukça
yeterli olmakla birlikte, oldukça “dandik” olanlar da var !- bir veya daha
fazla fotograf, bazen de ek olarak bir renkli profil ile tanıtılıyor. Aracın
tipi, Motorları, boyutları (Tanrıya şükür parantez içinde desimal ölçüleri
de vererek, biz Anglo Sakson olmayan ölümlülere de büyüklükleri kavrama
şansı vermişler…) Silah sistemi, mürettebat, çok kısa bir tarihçe ve hangi
askeri güç tarafından kullanıldığı kısa olarak tanımlanıyor. Daha sonra da
Vietnam’da nerede, nasıl kullanıldığı, var ise uçakla ilgili önemli ve
ilginç olaylar anlatılıyor. Mesela: Amerikan güçlerinin Vietnam’dan
çekilmeye başladığı nisan 1975’de bir Lockeed C-5 Galaxy uçağının kabin
basıncını kaybı nedeniyle arka kargo kapaklarının açılması neticesi uçağın
düşmesi ve kazada 172 kişinin hayatını kaybedişi.. Veya, Boeing B52
Stratejik Bombardıman uçaklarının Haziran 1965 – Ağustos 1973 arasında
126.615 görev uçuşu yaptığı (evet, doğru: yüzyirmialtıbinaltıyüzonbeş!)
Statejik Hava Komutanlığının bu görevler sırasında 17’si düşman ateşi,
12’sı diğer nedenlerle toplam 29 adet B52 kaybettiği gibi….
Tüm bu çatışma sırasında; ama
çaresizlikten, ama silah şirketlerine kıyak olsun diye binbir türlü uçak
gene binbir türlü amaçla kullanılmış. Kitaptan çıkardığım temel sonuç bu !
Kocaman hoparlörler takılı helikopterler, karanlıkta Viet Kong
hareketlerini algılayabilecek kızıl ötesi sensorlarla donanmış garip uçaklar
( Grumman OV-1 Mohawk), gövdesindeki 25 adet abuk sabuk anten ile Laos
üzerinden Güney Vietnam’a sürekli akan ikmal kolları trafiğini dinlemeye
çalışan (Lockeed EC121 Warning Star) pervaneli “Super Consellation” lar vb.
vb. Gene de en ilginci, susturucu bir motor ile 100 metreden, sık ormanlar
üzerinde gece uçup, son derece duyarlı sensorla Vietkong kollarını
dinleyen, planörden bozma Lockeed YO-3 . Bu uçakla ilgili maalesef bir
fotograf yok. Sadece iki tanesi şubat 1968’de savaş görevlerinde
kullanılmış. (bundan da çok iyi ortak proje olur bence…haydi, hop hop holeee,
ortak proje yapıyoruz… ama galiba sanal hobi dükkanlarında yok bu model.)
Yukarıda sözünü ettiğim,
nitelikli bir yayında bulunması gereken özellikler olmasa da, kullanılan
araçlar hakkında genel bir fikir, yada bir başlangıç noktası oluşturması
açısından tavsiye edilir bir kitap.
|
İyi Okumalar,
Ahmet Dönmez
|