www.ozkanturker.com

Yaklaşık 30 yıl süren Vietnam savaşı süresince, Fransız, Amerikan ve Kuzey Vietnam güçleri tarafından kullanılan hava araçları hakkında oldukça detaylı bilgiler içeren nispeten ufak boyutlu, 160 sayfalık bir kitap.

Çatışmanın başlangıç yılları ve başlangıçtan beri umutsuz durumdaki Fransız güçlerinin 2. Dünya savaşından kalan ihtiyaç fazlası Amerikan uçakları ile sürdürdüğü mücadele, 1954’den sonra Amerika’nın bu bölgede giderek artan askeri varlığı ve  bir hava gücü olarak niteliği  kitabın ilk sayfalarında anlatılıyor. Ayrıca, savaş  süresinde özellikle Amerikan  Hava Güçlerinin üstlendiği görevler; görev tipleri- keşif, yer destek, elektronik dinleme, stratejik bombardıman, taktik bombardıman, nakliye- ve bu işler için kullanılan hava araçları ile ilgili giriş bölümü, kitabın hacmi ve niteliği göz önüne alınırsa oldukça kapsamlı.

Bindokuzyüzaltmışların başında ciddiye alınmayan bir taktik güç; Kuzey Vietnam Hava Kuvvetleri 1972’ye gelindiğinde, çeşitli adetlerde Sovyet ve Çin yapısı yaklaşık 200 adet Mig avcı uçağı ile önemli bir hasımdı. Buna rağmen savaşın sonunda,  Amerikan Hava Kuvvetleri pilotları toplam  137 adet Mig düşürdüğünü iddia ediyordu. (Bu, kitapta verilen bilgi, doğruluğunu kontrol etmekle uğraşmadım. Muhtelemen, Kore savaşında olduğu gibi, gerçek sayı hiçbir zaman net olarak belirlenemeyecek. İki tarafında; kendi kayıplarını düşük, karşı tarafın kayıplarını yüksek gösterme eğiliminde olduğu bir gerçek.) Maalesef kitabın Kuzey Vietnam hava kuvvetleri ile ilgili bölümü oldukça dar tutulmuş, Mig 17, Mig 19 ve Mig 21’in anlatıldığı bölüm oldukça yetersiz. Örneğin Mig 19 ile ilgili bölümde söz konusu uçak ile ilgili  fotograf bile yok. Oysa, savaş sırasında  kullanılan her önemli hava aracı tipine en az iki sayfanın ayrıldığı kitabın en güzel tarafı, mutlaka  söz konusu dönem sırasında çekilmiş fotograflar… Resim altı yazıları nisbeten yeterli olmakla birlikte, maalesef  ilgili telif bilgisi verilmemiş, kitabın  sonunda da indeks, bibliyografya vb. türü okuyucu veya “bakıcı” yı ekstra bilgilendirecek bir bölüm yok. Bu durumun kitabın ciddiyetine “halel” getirdiği gerçek.

Üreticilerin alfabetik sıra ile dizildiği 56 uçak ve helikopter, mutlaka 3 görünüş-bazıları oldukça yeterli olmakla birlikte, oldukça “dandik” olanlar da var !- bir veya daha fazla fotograf, bazen de ek olarak bir renkli profil ile tanıtılıyor. Aracın tipi, Motorları, boyutları (Tanrıya şükür parantez içinde desimal ölçüleri de vererek, biz Anglo Sakson olmayan ölümlülere de  büyüklükleri kavrama şansı vermişler…)  Silah sistemi, mürettebat, çok kısa bir tarihçe ve hangi askeri güç tarafından kullanıldığı kısa olarak tanımlanıyor. Daha sonra da Vietnam’da nerede, nasıl kullanıldığı, var ise uçakla ilgili önemli ve ilginç olaylar anlatılıyor. Mesela: Amerikan güçlerinin Vietnam’dan çekilmeye başladığı nisan 1975’de bir Lockeed C-5  Galaxy uçağının kabin basıncını kaybı nedeniyle arka kargo kapaklarının açılması neticesi uçağın  düşmesi ve kazada 172 kişinin hayatını kaybedişi.. Veya, Boeing B52 Stratejik Bombardıman uçaklarının Haziran 1965 – Ağustos 1973 arasında 126.615 görev uçuşu yaptığı (evet, doğru: yüzyirmialtıbinaltıyüzonbeş!) Statejik Hava Komutanlığının bu  görevler sırasında 17’si düşman ateşi, 12’sı diğer nedenlerle toplam 29 adet B52 kaybettiği gibi….

Tüm bu çatışma sırasında; ama çaresizlikten, ama silah şirketlerine kıyak olsun diye binbir türlü uçak  gene binbir türlü amaçla kullanılmış. Kitaptan çıkardığım temel sonuç bu ! Kocaman hoparlörler takılı helikopterler, karanlıkta Viet Kong  hareketlerini algılayabilecek kızıl ötesi sensorlarla donanmış garip uçaklar ( Grumman OV-1 Mohawk), gövdesindeki  25 adet abuk sabuk anten  ile Laos üzerinden Güney Vietnam’a sürekli akan ikmal kolları  trafiğini dinlemeye çalışan (Lockeed EC121 Warning Star) pervaneli “Super Consellation” lar vb. vb. Gene de en ilginci, susturucu bir motor ile 100 metreden,  sık ormanlar üzerinde gece uçup,  son derece duyarlı sensorla  Vietkong kollarını dinleyen, planörden bozma Lockeed YO-3 . Bu uçakla ilgili maalesef bir fotograf yok. Sadece iki tanesi şubat 1968’de savaş görevlerinde kullanılmış. (bundan da çok iyi ortak proje olur bence…haydi, hop hop holeee, ortak proje yapıyoruz… ama  galiba sanal hobi dükkanlarında yok bu model.)

Yukarıda sözünü ettiğim, nitelikli bir yayında bulunması gereken  özellikler olmasa da, kullanılan araçlar hakkında genel bir fikir, yada bir başlangıç noktası oluşturması açısından tavsiye edilir bir kitap.