GALERİ - Türk Havacılığı

www.ozkanturker.com


 

Anasayfa  Galeri Menü

Bleriot XI-2 "Muavenet-i Milliye"
El Yapımı 1/32
Özkan Türker

 

Türk Hava Kuvvetleri’nin doğuş yıllarında ilk sipariş verilen uçaklardan birisi Bleriot XI-2 dir. İki kişilik askeri keşif yapabilen bu uçaklar ilk defa Türk İtalyan Savaşı sırasında kullanılmıştı. Louis Bleriot ’nun tasarımı olan bu uçak 1909’da Manş‘ı geçen uçağın geliştirilmiş bir tipidir. Türk Hava Kuvvetleri’nin ilk yıllarında bu uçaklar önemli keşif görevleri yapmışlardır . En çok dikkati çeken görev ise 1914 yılında İstanbul – Kahire seferi için kullanılan uçaklardan birisi bu tipteydi . Muavenet-i Milliye isimli bu uçak yüzbaşı Fethi ve yüzbaşı Sadık tarafından bu görev için kullanılmış ancak görev tamamlanamadan Teberiye'de düşerek şehit olmuşlardır. Ruhları Şad olsun .



Bu modelin yapımı için gerekli bilgi,çizim ve fotografların toparlanması için yaklaşık iki yıl süren bir araştırma gerekli oldu . Uçağın oldukça eski olması dolayısı ile sağlıklı bir dökümana ulaşmak oldukça uzun zaman aldı. Ancak internette yaptığım döküman avcılığı sırasında Bleriot için  hazırlanan web sayfasında (www.bleriot.org)  ulaştım. Burada sunulan bilgiler ve Fransa’dan gelen bir radyo kontrollü model planı bu projeye başlamak için gerekli eksikleri de tamamlamış oldu. Plan uçucu bir model için tasarlanmış olmasına rağmen tam ölçekli detaylar (full scale) içeriyordu.

 

Proje çalışması 1/5 ölçekli model planının 1/32 ölçeğe küçültülmesi ile başladı. Modelin yapımına gövdeyi oluşturan ağaç malzemenin hazırlanması ile başladım. Oldukça ince olan gövde çıtaları için 1.5 mm. lik sert balsa çıtaları çok ince zımpara (1200)  ile temizleyip düzelttim. Böylece çıtaların kalınlığı da azalmış oldu. Daha sonra gövde yan görünüşü üzerine çizdiğim ağaç iskelet yapıyı bu çıtalarla uçucu bir model yapar gibi yaptım. Tamamlanan gövdeye ince bir kat vernik sürdükten sonra daha koyu bir ağaç görüntüsü alması ve belirgin olması için kahverengi yağlı boya ile boyayıp boyanın fazlasını sildim. Daha sonra gövde üzerindeki çapraz takviye tellerini yapmaya başladım . Bunun için ince bakır tel kullandım. Pergel ile bölme aralarındaki mesafeyi hassas olarak ölçüp telleri kestim ve CA ile yapıştırdım. Montajı biten bütün teller parlak siyah ile boyandı. Bütün bu işlemin yapılması üç günlük bir çalışma ile bitti.

Gövde içinde bulunan üç adet benzin deposu, bu depoların yatakları, kokpit zemini, lövye, direksiyon gibi bütün iç aksamlar Evergreen plastik levha ve borulardan yapılarak boyandı ve yağlı boya ile eskitilerek montajı yapıldı. Plastik levhadan yaptığım koltukların içindeki deri minderleri dolgu macununu şekillendirerek yaptım . Yağlı boya üzerine kuru fırça ile gerekli eskitmeleri yaptım . Gövde yanlarındaki alüminyum panelleri çok ince plastik levhadan kestim. Önce iç kısımlarını Tamiya XF-16 alüminyum ile boyadıktan sonra yerlerine yapıştırdım. Bu panellerin üzerindeki vida ve perçin yerlerini ince matkap ile tek tek açtım. Daha sonra bunların içine Kristal Klear doldurarak kuruttum. Kuruyan yerlerde çok hafif perçin görüntüsü veren bir yüzey oluştu. Gövde yanlarındaki bez kaplı bölümlerde ise geniş tıbbi bez bant kullandım. Kendinden yapışkanlı banttan kestiğim yan ve alt kaplamalara hiç boya uygulamadan yapıştırdım. Kuru tebeşir boya ile hafifçe eskitme yaptım . Motor kaportasını oluşturan yuvarlak parçalar için balsa dan yaptığım kalıpların üzerinde plastik levhadan ısıtarak form vererek parçaları hazırladım. Gövde üstündeki ince alüminyum kaporta için ilaç tüpünü keserek levha hainde düzelttim . Kağıttan çıkardığım şablon üzerinden kaportayı kesip form verdim ve yerine yapıştırdım. Bu arada hazırladığım motoru yerine oturttuktan sonra kaportasını yapıştırdım. (Kaportadan sonra motor takılamıyor) Birkaç dolgu ve zımpara işleminden sonra Humbrol 41 numara boya ile fırça kullanarak birkaç kat boya sürdüm. Bu boya ile kaba ve eskimiş bir metal kaplama görüntüsü alan yüzeye yağlı boya ve tabanca ile diğer eskitmelerini de tamamladım. Kokpit etrafındaki koruyucu deri döşemeyi yine Kristal Klear’ i birkaç kat sürerek oluşturdum ve kuruduğunda parlak kahverengi ile boyadım. Ayrıca gövde üstünde ve altında bulunan kanat tel dikmelerini yaptım.

Bleriot' da kullanılan Gnome motor da elde yapılmak zorundaydı çünkü bildiğim kadarı ile bu ölçekte üretilmiş bir detay parçası yoktu. Bunun için önce tornada resin den bir mastar silindir hazırladım . Bu silindirden kalıp alarak dokuz tane silindir gövdesi çıkardım. Silindir üzerindeki buji, subap iticileri, subap yatağı gibi bütün detayları plastikten yaparak yerlerine yapıştırdım. Motor gövdesini kısmını tek parça halinde resinden tornada işledikten sonra silindirleri yapıştırarak motoru ortaya çıkardım. Buji kablolarını 0.15 misina ile yaptıktan sonra işlem tamamlanmış oldu. Motor üzerindeki cıvataları da yerlerine yapıştırdıktan sonra boyamayı yaptım. Komple Gunmetal boyadığım motoru daha sonra silver ile fırçalayarak parlattım. Eskitme için siyah yağlı boya kullandım Motoru gövde üzerindeki sarı boru yatağına oturtup motor ön yatağını da tek parça plastik levhadan hazırlayıp yapıştırdım. Gövdenin genel olarak montajı tamamlanmış oldu. Uçağın iniş takımlarını taşıyan dikmeler ahşap olduğundan burada da balsa kullandım . Hazırladığım parçaları vernik ve yağlı boya ile canlandırarak yerlerine yapıştırdım. İniş takımını oluşturan diğer metal aksamın tamamını plastik boru ve çubuklar kullanarak bitirdim.

Uçağın pervanesi balsa ağacından zımpara ile şekillendirildikten sonra üzerine yağlı kahverengi boya tonları ile lamine etkisi verildi ve iki kat vernik çekildi. Pervane önündeki disk ve cıvatalar da yapıştırıldıktan sonra yerine takıldı.

 

 

Projenin en zor aşamalarından birisi olan tel jantlı tekerleklerin yapımı için birkaç yöntem denedim ancak en sonunda başarılı olan sistemi buldum. Lastik olarak iş makinalarında kullanılan O-ring contalardan temin ettim. Bu iki lastik parçayı temiz bir cam üzerine tam yuvarlak şekliyle oturtarak (dıştan bir şablon ile destekleyerek) içine resin döktüm. Tamamen sertleşen resini dremel ile keserek tekerleğin ortasını tam yuvarlak biçimde açtım . Böylece jantlı lastikler hazır oldu. Orta göbeği plastik ve metal boru kullanarak hazırladım. Tekerlekte kullanılacak olan telleri bakır telden hepsi eşit uzunlukta kestim . Her bir tekerlekte 32 adet tel bulunuyor. Tekerlek ve göbeği 32 ye bölünmüş bir kalıp üstüne tam ortalayarak oturttuktan sonra telleri göbek ve jant arasına 16 tanesi içten 16 tanesi dıştan birbirlerini kesen doğruluklarda olacak şekilde yapıştırıldı. Tekerleklerin de tamamlanması ile iniş takımlarının genel inşası bitmiş oldu. Süspansiyon olarak kullanılan Bungee-cord lar nakış ipliğinden yapıldı,CA yapıştırıcı ile sertleştirilerek form verildi ve boyandı. Bunların da yerine misina ile bağlanmasından sonra sıra ikinci zor kısma geldi.

 

Bu tür modellerin kanatları iki şekilde yapılıyor: Plastik levhadan şekillendirilen kanatlar veya balsadan yapılan kalıp üzerine plastik levha ile kaplanarak yapılan kanatlar. Her iki yöntem de tatmin edici sonuç vermesine rağmen ben gerçeğinde olduğu gibi modelde de kanatların yarı şeffaf bir görünümde olmasını istiyordum. Bu sebeple kanatları şeffaf ABS levhadan yapmaya karar verdim. Kanadın şeklini şeffaf plastik tabaka üzerine kopyaladıktan sonra içte kalacak yüzeyden kanat profillerinin olduğu kısımları ince uçlu bir tükenmez kalem ve cetvel ile çizdim. Böylece bez kaplı kanatlarda oluşan ondüle etkisi vermiş oldum. Kanatları yaparken profilini oluşturmak için önce sağ-sol iki tane balsa kalıp yaptım. Kanat altını oluşturacak levhayı bu kalıbın üstüne sabitledikten sonra hücum kenarı profilini plastik çubuktan form vererek yapıştırdım. Hücum kenarı çok ince olması gerektiğinden bu bölüme herhangi bir şey yapıştırmadım. Bleriot kanadının içinde iki adet kiriş bulunmaktadır. Bu kirişleri balsa çıtadan (öndeki 3mm arkadaki 2mm) olarak yapıştırdım. Ayrıca kanat uçlarında bulunan takviye borularını ve tellerini de yaptıktan sonra kanat üst levhasını yapıştırdım. Böylece her iki kanadı da şeffaf olarak bitirdim. Hücum ve firar kenarlarındaki bazı pürüzleri macun ve zımpara yaptım. Kullanılan malzeme çok temiz ve parlak olmasına rağmen bez kaplı kanat dokusunu vermek için bu parlaklığı bozmam gerekiyordu. Yassı bir fırça ile Humbrol sıvı yapıştırıcıyı önden arkaya doğru sürerek parlak yüzeyi hem matlaştırdım hem de doplanmış bir bez dokusu elde ettim . Bunun üzerine Humbrol 74 içine az miktarda Humbrol 118 karıştırarak elde ettiğim rengi tabanca ile çok ince katlar halinde attım. Her iki yüzeyde az miktarda boyandı. Böylece kanatlara ışık vurduğunda yarı şeffaf bir görüntü ile iç yapısını gösterir bir hal aldı. Kanat üzerindeki bazı bölgeleri maskeleyerek elimdeki boyayı biraz daha koyu ton halinde yine tabanca ile atarak yama yapılmış etkisi verdim. Bu şekilde kanatların da yapımı tamamlanmış oldu.

Yatay ve dikey dümenleri de kanatlarda kullandığım teknik ve malzemeler ile yaptım. Dikey dümen üzerinde kırmızı zemin üzerinde beyaz ay-yıldız bulunuyordu. Bunu yapmak için önce zemini beyaza boyadım. Bunun üzerine ay-yıldızı maske filminden keserek her iki tarafa da uygulayarak beyaz kalması gereken kısımları maskelemiş oldum. Bunun üzerine kırmızı atarak dümeni dümeni tamamlamış oldum.

 

 

Bütün temel parçaların yapımı bittikten sonra sıra kanat ve dümenlerin yerlerine takılmasına geldi. Yerleri önceden hazır olduğu için montaj kolaylıkla yapıldı. Ancak dümenlerin ve kanatların gergi, destek ve kumanda telleri oldukça zaman aldı  Bu teller için yine 0.15 misina kullanıldı. Bütün teller çekildikten sonra gunmetal renkte boyandı.

Model tamamlandığında, araştırma ve hazırlık aşamalarını hesaba katmazsak yaklaşık iki yüz saatlik bir çalışma zamanı harcamıştım ve modeli oluşturan toplam 550 parça için ölçme, kesme, boya ve yapıştırma yapmıştım. Zaman içinde muhtelif kaynaklardan elime ulaşan çizim ve fotografların ışığında özellikle ön kokpit içindeki bazı ilaveleri (pusula,devir saati,yakıt pompası )  yaptım .

Özkan Türker © 2001

 

 
Bu sayfadaki yazı ve fotografların tüm hakları  www.ozkanturker.com sitesine ve yazarına aittir. İzinsiz kullanılamaz.