Tarihçe :

Japon Donanması'nın uzun menzilli torpido-bombardıman uçağı ihtiyacı için Mitsubishi firmasının yaptığı Betty  ilk uçuşunu 1939 sonunda yaptı. Fabrikanın havaalanı olmadığı için  48 kilometre uzaktaki meydana ancak öküz arabalarına yüklenip  götürülebilmişti . Donanma hem uzun menzilli olsun hem çok bomba taşısın ama aynı zamanda da hesaplı bir uçak olsun dediği için ortaya çıkan model iki motorlu, hafif yapılı ve zırhsız olmuştu. Fazla bomba taşıması için kanatlara taşınan zırhsız yakıt depoları yüzünden tahrip edilmesi çok kolay hale gelmişti. Bu yüzden Japonların şeklinden dolayı   "Hamaki" (puro)  dediği bu uçaklara Müttefik pilotları "tek kullanımlık çakmak" demeyi uygun görmüşlerdi. Farklı versiyonlarda 2414 adet üretilen Betty'lerden birisi Pear Harbour  baskının komutanı Amiral Yamamoto'nun da düşürüldüğü uçaktır.

Model :

Tamiya tarafından üretilen Betty ,sağlam kalın bir kutuda  önümüze geliyor . Parça sayısı fazla gibi görünse de gözünüz korkmasın . Tamiya'ya has kalıp mükemmeliği ile parçalar birbirine neredeyse tesviyesiz ve macunsuz  bir şekilde oturuyor. Kit detay bakımından da yeterli sayılır ama kokpit içinde bazı ilaveler (koltuk kemerleri gibi) yapılabilir.

Model yapımına gövdeden başladım.Gövde içi detay bakımından oldukça zengin.Ayrıca geniş kanatlarını tutacak iki adet kiriş parçası da gövde bölmeleri ile beraber . Bu iki parça kanatları yapıştırıcıya bile gerek kalmadan iki küçük pim ile tutmaya yeterli oluyor. Gövde içindeki parçalar Tamiya XF-22 (RLM Grey) ile boyadıktan sonra yağlı boya eskitmesini yaptım. Koyulaşan yüzeylere hafif dumanlama ile tekrar XF-22 atarak renkleri daha yumuşak hale getirdim. Boya işleri bitince gövdeyi kapatıp  diğer kısımlara geçtim. Gövdenin ön kısmında bulunan ve içten yapışması gereken şeffaf cam parçalarını ise modelin bitimine bıraktım.

Gövde parçalarının birbirini karşılaması neredeyse sorunsuz sayılır. Sıvı yapıştırıcı ile yaptığım yapıştırma sonrasında çok az miktarda kullandığım macun da zımpara ile tesviye edince neredeyse kalmadı diyebilirim. Kanat ve kuyruk parçalarındaki aynı şekilde birbirlerine sorunsuz bir şekilde oturuyor. Bu parçaların gövdeye birleşmesinde kullanılan sistem ise gerçekten büyük kolaylık sağlıyor. Öyle ki kuyruk ve kanatların eğri veya yanlış yapıştırılmasına sebep olacak hiçbir boşluk yok.

Modelin dışı içe detay genel panel çizgilerinden ibaret ancak herhangi bir perçin detayı yok. Modeli toparlayıp boyama aşamasına geçerken hem eksik olan perçin detaylarını yapabilmek hem de boyası dökülmüş ve metal kaplaması çıkmış bir görüntü yakalayabilmek için modeli, daha önce de başka modellerde de denediğim, alüminyum folyo ile kaplama tekniğini uygulamaya karar verdim.

Kullandığım folyo kendinden yapışkanlı doğalgaz montajlarında kullanılan metal bantlardan. Piyasada yapıştırıcı,genişlik , parlaklık ve kalınlık bakımından birbirinden farklı birçok bant bulunuyor. Genelde hemen hemen hepsi kalın ve alttaki detayı büyük ölçüde yok ediyor. Ancak Betty'nin üstündeki panel çizgilerini kolaylıkla belirleyebilirsiniz. Bu bantların bir özelliği yapışkanının çok kuvvetli olması. Öyle ki eğer düzgün yapıştıramazsanız bantı söküp tekrar kullanma imkanınız yok. Bozulan parçayı yüzeyden temizleyip tekrar yapmanız gerekebiliyor. Bu yüzden çok büyük paneller kaplamak yerine küçük parçalarla çalışıp olabilecek  fireyi azaltmayı çalıştım. Kaplanacak alana göre kesilen bantı bir kenardan tutturarak balsa ağacından bir takoz yardımıyla iyice bastırarak hava ve kırışıklık yapmadan yüzeye uyguladım.  Bu arada meydana gelen küçük kırışıklıklar büyük sorun yaratmıyor çünkü daha sonra yüzeye hafif zımpara yapınca bu kırışıklıklar  kayboluyor. Yüzeyin tamamını kapladıktan sonra panel birleşme yerlerine göre fazlasını kesip atttım. Biraz zaman alan uğraştırıcı bir yöntem ama sonuç buna değer.

Metal kaplama işlemi tamamlandıktan sonra yüzeyi ince zımpara ile hafifçe zımparaladım . Daha sonra modelde eksik olan perçin görüntüsünü vermek için bir "perçin makinası" imal ederek işe başladım. Metal bant üzerinde perçin görüntüsü verecek izleri saat veya oyuncaklardan çıkan dişliler ile vermek mümkün. Bu dişliyi bir sap üzerinde dönecek şekilde vidalayınca makinamız hazır oluyor. Ben bu seferlik dişli yerine Dremel'in daire testeresini kullandım. Ölçeğe göre düşünülünce açtığı izler daha mantıklı görünüyor.

Perçin ve panel detaylandırmasından sonra boyama işlemine geçtim. Gövde altını Tamiya'nın verdiği şekliyle gri değil metalik yapmaya karar verdim ( Bu kararı www.j-aircraft.com da bulduğum ve uzun,kafa karıştıran ama bir o kadar da bilimsel bir "Betty'nin alt rengi" konulu forum metnini okuduktan sonra verdim : Betty'nin altı metalik "de" olabiliyormuş ) Üst renk boyasına  Gunze Sangyo'nun IJA Army Green'i (H59)  ile başladım .

Boyamaya ikinci renk olan kahverengi (Tamiya X-9) ile devam edip kokpit önü siyah kısmını atarak genel boyama işlerini tamamladım. Bu renkleri soluklaştırmak için az miktarda beyaz karışımı ile panel panel tekrar üzerinden geçtim. Boya işlemin takiben çıkartmaların yapıştırmasına sıra geldi. Biraz kalınca Tamiya çıkartmaları da sorunsuz bir şekilde yerlerine yapıştırdıktan sonra sıra bu modele özel eskitmeye geldi .

Japon uçaklarının boyalarındaki malum aşırı dökülme ve eskime görüntüsünü verebilmek için bir parça kalın su zımparası (220 gibi) alarak öncelikle panel kenarları olmak üzere hafif dokunuşlarla boyayı kazımaya başladım. Kullandığım akrilik boya metal yüzeye çok iyi yapışmadığı için bu kazıma işlemi oldukça kolay ve kontroldan çıkacak kadar hassas bir işlem. Bazı yerlerde işi fazla abarttığımı fark ederek buraları tekrar boyamak zorunda kaldım. Boyayı zımpara ile kazımanın yanında kuvvetli seloteyp bant ile koparıp almak da farklı bir etki yapıyor. Ama dediğim gibi bu işi küçük parçalar halinde ve dikkatli yapmak lazım .

Boya koparma işlemi tamamlanınca parlak vernik atarak boyayı sabitledim ve panel-perçin detaylarını belirginleştirmek için yağlı boya ile modeli tekrar sildim. Böylece "perçin makinası" ile yapılmış bütün detaylar belirgin olarak ortaya çıktı.

Bundan sonraki aşamada modelin geri kalan iniş takımları,motor ve pervaneleri ,torpidosu gibi parçalarınn da boyanarak yerlerine takılması ile model kendini gösterdi. Son olarak trafik lambaları ve antenini ekleyerek modeli bitirdim.

Tamiya hassasiyeti ile sorunsuz ve zevkli bir model yapmak istiyorsanız ve yeriniz varsa bu modeli tavsiye ederim.

Özkan Türker © 2005